WIRUSY
Bezkomórkowe czynniki chorobotwórcze:
- PRIONY - cząsteczki chorobotwórczego białka odpornego na wysoką temperaturę, przenoszące się z jednego organizmu na drugi, ulegają powieleniu, zmieniają strukturę innych białek, które stają się pionami., patogenami np. choroba szalonych krów
- WIRIODY - czynniki zakaźne zbudowane z RNA, atakują rośliny
- WIRUSY:
- nie są organizmami
- nie mają budowy komórkowej, ale są zbudowane ze związków organicznych występujących tylko w organizmach (białek, lipidów, kwasów nukleinowych)
- nie wykazują funkcji życiowych, ale mogą namnażać się w organizmie gospodarza (większość wnika w całości do komórek gospodarza, bakteriofagi wstrzykują materiał genetyczny do wnętrza pozostawiając kapsyd na zewnątrz)
- mogą być roślinne (RNA), zwierzęce (DNA lub RNA - w tym retrowirusy) lub bakteryjne (DNA - bakteriofagi)
- pojedyncza cząsteczka = wirion
Pojedynczy wirion składa się z materiału genetycznego (DNA lub RNA - nie oba jednocześnie; jedno- lub dwuniciowe) oraz kapsydu (otoczki białkowej), który chroni materiał genetyczny wirusa oraz umożliwia rozpoznawanie komórek gospodarza. Niektóre wirusy mają dodatkowo osłonkę zewnętrzną zbudowaną z lipidów i najeżoną glikoproteinami.
Formy wirusów:
- forma pałeczkowata np. wirus mozaikowatości tytoniu - RNA
- forma kulista np. HIV - RNA
- forma bryłowa np. adenowirusy - DNA
- forma bryłowo-spiralna np. bakteriofagi - DNA
Cykle infekcyjne wirusów:
Cykl lityczny - szybko kończy się rozpadem (lizą) zainfekowanej komórki
1. Adsorpcja - bakteriofag dzięki włóknom ogonka rozpoznaje właściwą bakterię i przyczepia się do receptorów na jej powierzchni
2. Wnikanie - fagowy DNA zostaje wstrzyknięty do komórki bakteryjnej. Kapsyd faga rozpada się na zewnątrz.
3. Replikacja - bakteryjny DNA zostaje zdegradowany, a fagowy DNA ulega replikacji. Systetyzowane są także białkowe składniki faga.
4. Składanie - elementy faga w obecności DNA wirusa samorzutnie składają się w kompletne cząsteczki
5. Uwalnianie - komórka bakteryjna ulega rozpadowi. Dochodzi do uwolnienia wielu cząstek fagowych, które mogą infekować kolejne bakterie.
Cykl lizogeniczny - nie powoduje zniszczenia ani uszkodzeń infekowanej komórki, a jedynie wbudowanie swojego kwasu nukleinowego do jej DNA. Wirus przechodzący ten cykl może długo przebywać w komórkach w stanie utajenia, nie wywołując objawów infekcji, by w warunkach niekorzystnych dla komórek gospodarza uaktywnić się i po wejściu w cykl lityczny zniszczyć komórkę.
1. Adsorpcja - bakteriofag dzięki włóknom ogonka rozpoznaje właściwą bakterię i przyczepia się do receptorów na jej powierzchni
2. Wnikanie - fagowy DNA zostaje wstrzyknięty do komórki bakteryjnej. Kapsyd faga rozpada się na zewnątrz.
3. Integracja - DNA wirusa włącza się do bakteryjnego DNA tworząc profaga (nieczynne wirusowe DNA po integracjiz DNA bakterii)
4. Replikacja - zintegrowany profag replikuje razem z bakteryjnym DNA. Bakteria żyje i rozmnaża się przekazując komórkom potomnym również materiał genetyczny wirusa.
Cykl wirusa zwierzęcego (na przykładzie HIV)
1. Adsorpcja - glikoproteiny osłonki wirusa znajdują receptory znajdujące się w błonie komórkowej zainfekowanej komórki. Osłonka wirusa zlewa się z błoną komórkową.
2. Wnikanie -kapsyd wirusa wraz z materiałem genetycznym przechodzi do cytoplazmy komórki. Struktura kapsydu rozpada się i następuje uwolnienie materiału genetycznego wirusa.
3. RETROWIRUSY -> enzym odwrotna transkryptaza na podstawie RNA wirusa syntetyzuje DNA wirusa, które następnie przemieszcza się do jądra komórkowego gospodarza.
4. Integracja - DNA wirusa wbudowuje się w DNA gospodarza. Przechodzi w stan utajenia.
5. Replikacja - zablokowanie replikacji materiału genetycznego gospodarza. Powstają RNA wirusa oraz elementy składowe kaspydu i osłonki.
6. Składanie - elementy wirusa są składane w całość
7. Uwolnienie - wirus opuszcza zainfekowaną komórę zyskując osłonkę z błony gospodarza, ale ze swoimi glikoproteinami. Komórka gospodarza nie ulega zniszczeniu, ale wytwarza nowe wirusy.
Komentarze
Prześlij komentarz